Tkaniny zasadnicze
Wstęp
Na tej stronie, opisano różnorakie tkaniny stosowane w produkcji umundurowania polowego dla Wojska Polskiego od lat 70.
Producentem tkanin US-3, US-9 i US-13 były Zakłady Przemysłu Bawełnianego "Eskimo". Od roku 1998 producentów tkaniny oznaczano
pojedynczymi dużymi literami na metkach i / lub stemplach. Praktyki tej zaniechano w roku 2006.
Tkaniny
Liczba podawana po ukośniku oznacza szerokość tkaniny np. US-13/90 szerokość tkaniny wynosi 90cm.
Numery typu 1917-393-375-1-003 są numerami określonymi przez Systematyczny Wykaz Asortymentowy. Natomiast typu 1917-333-710-15 przez Kod Towarowo Materiałowy (KTM).
Warto zauważyć, że tkanina przeznaczona na kurtki polowe (i czapki) była impregnowana.
Znane lata stosowania poszczególnych tkanin, ujęto w poniższej tabeli:
Tkanina | Użycie |
B-42353-9 | 1958 - 1959 |
B-4040-11-9 | 1959 - 1967 |
B 4040 3774/11 | 1961 |
B4040 377 411 | 1961 |
4040/11 | 1962 |
0404-11-9 | 1966 |
B4043-102-10A | 1967 - 1968 |
B4043-102-10-86? | 1968 |
US-3 | 1969 - 1975 |
NAM 14 (1917-591-155-3-002) | 1971 - 1978 |
NAM 14 (1917-591-155-4-002) | 1972 - 1974 |
US-9 | 1976 - 1989 |
2117/E70/386 | 1987 - 2011 |
US-13 | 1989 - 1994 |
US-18 | 1994 - 2013 |
US-15 | 1994 |
GORE-TEX | 1999 - 2000 |
Dragon | 1999 - 2007 |
TLS-1 | 2001 - 2008 |
Snajper | 2002 - 2003 |
2117/E70/W678 | 2003 |
Taslite 3L | 2004 - 2014 |
US-21 | 2004 - 2016 |
9639/E100/226TS | 2004 - 2006 |
DOS-1 | 2004 - 2008 |
Frontiera 2 | 2007 |
2117/E70/P4631/ZNTS | 2008 - 2011 |
3LS/1 | 2009 - 2010 |
Frontiera IV | 2011 - 2013 |
US-22 | 2012 - 2015 |
UCS-1/1 | 2012 |
US-3
Tkanina istniała już 1 maja 1969. Inne stosowane oznaczenie (symbol handlowy) dla tej tkaniny to B 4042/103 10AW.
Znane oznaczenia
1917-393-373-1-002 | |
1917-393-375-1-002 | |
1917-393-375-1-001 | Inaczej oznaczana jako B 4042/103 10AW. |
1917-393-375-1-003 |
Parametry
Parametry według WT z 1.05.1969.
- Skład: 75% bawełna, 25% polana
- Masa liniowa (g/mb) dla tkaniny o szerokości 82cm: 242 +/- 11
- Masa powierzchniowa ($g/m^2$) : 295 +/- 11
- Wytrzymałość na rozrywanie (kg) nie mniej niż: osnowa - 95, wątek - 60
- Splot: atłasowy 4/2 /2/
Parametry według WT ze stycznia 1971 roku dla tkaniny 1917-393-375-1-001 (B 4042/103 10AW). Warto zauważyć że tkanina ta według
warunków technicznych była przeznaczona na mundury i kurtki polowe a do tego była impregnowana. W okresie późniejszym
impregnację stosowano tylko w stosunku do tkanin przeznaczonych na kurtki, rękawice i czapki polowe.
- Splot: atłasowy 4/1 /2/
US-9
Tkanina US-9 powstała w roku 1975.
Skład: 75% bawełna, 25% polana
Znane oznaczenia
1917-393-373-1-003 | Bez impregnacji. Krosno STB. |
1917-393-375-1-004 | impregnowana (wododoporność 20mm). Krosno STB. |
1917-393-/710-730/-12 | US-9/82 bez impregnacji. Inne oznaczenie: 1917-393-373-1-003. |
1917-393-/710-730/-13 | US-9/82 z impregnacją (wododoporność 20mm). Inne oznaczenie: 1917-393-375-1-004. |
1917-333-730-21 | US-9/90 Pa 25. |
1917 333 710 18 | |
1917-333-710-14 | Impregnowana. Krosno STB, US-9/90 Pa 25. |
1917 333 760 09 | |
1917 333 710 09 | |
1917-333-710-15 | US-9/90 Pa 25 STB. Bez impregnacji. |
Parametry
Parametry dla tkaniny: 1917-393-373-1-003
- Splot: Splot atłasowy (atłas osnowowy pięcionitkowy) 4/1 /2/
- Wytrzymałość na rozdzieranie (daN) nie mniej niż: osnowa - 3, wątek - 2,5
- Wytrzymałość na rozciąganie (daN) nie mniej niż: osnowa - 85, wątek - 55
- Przepuszczalność powietrza nie mniej niż (dm^3 / m^2 s): 20
- Masa liniowa (g/mb) dla tkaniny o szerokości 82cm: 226 +/- 11
- Masa powierzchniowa (g/m^2) : 275 +/- 14
Parametry dla tkanin: 1917-393-375-1-004, 1917-393-/710-730/-12. 1917-393-/710-730/-13
- Splot: Splot atłasowy (atłas osnowowy pięcionitkowy) 4/1 /2/
- Wytrzymałość na rozdzieranie (daN) nie mniej niż: osnowa - 3, wątek - 2,5
- Wytrzymałość na rozciąganie (daN) nie mniej niż: osnowa - 83, wątek - 54
- Przepuszczalność powietrza nie mniej niż (dm^3 / m^2 s): 20
- Masa liniowa (g/mb) dla tkaniny o szerokości 82cm: 226 +/- 11
- Masa powierzchniowa (g/m^2) : 275 +/- 14
US-13
Tkanina istniała już 15.12.1988.
Tkanina US-13 miała opinię małotrwałej, a przynajmniej w taki sposób odnoszono się do tkaniny z nadrukiem "puma". Z jednej strony, na zmniejszenie odporności tkaniny, na pewno miało wpływ zmniejszenie udziału włókien stucznych w porównaniu do tkaniny US-9.
Z tkaniny tej szyto mundury wzorów 4605, 4643 wykonane z tkaniny z nadrukiem "puma". Oraz początkowe serie wzoru 127/MON. Od połowy lat 90 została zastąpiona tkaniną US-18.
Znane oznaczenia
1917-393-/710-730/-43 | bez impregnacji, krosno STB, skład 85/15 |
1917-393-/710-730/-44 | z impregnacją, krosno STB, skład 85/15 |
1917-393-/710-730/-45 | z impregnacją, krosno MAV, skład 85/15 |
1917-393-/710-730/-46 | bez impregnacji, krosno MAV, skład 85/15 |
1917-393-/710-730/-47 | z impregnacją, krosno MAV, skład 85/15 |
1917-393-/710-730/-48 | bez impregnacji, krosno MAV, skład 85/15 |
1917-331-710-58 | bez impregnacji, krosno STB, skład 100% bawełna |
1917-331-710-59 | z impregnacją, krosno STB, skład 100% bawełna |
1917-131-710 730 | impregnowana |
Parametry dla tkanin 1917-393-/710-730/-(43...48)
- Skład: 85% bawełna, 15% elana (przy czym: osnowa 75% bawełna i 25% elana; wątek: 100% bawełna) lub 100% bawełna. Tkaniny impregnowane mają wodoodporność 20mm.
- Wytrzymałość na rozdzieranie (daN) nie mniej niż: osnowa - 3, wątek - 2,5
- Wytrzymałość na rozciąganie (daN) nie mniej niż: osnowa - 83, wątek - 50
- Przepuszczalność powietrza nie mniej niż ($dm^3 / m^2 s$): 40
- Masa (liniowa / powierzchniowa) dla tkaniny o szerokości 90cm: 270 +/- 14 / 300 +/- 15 lub 276 +/- 14 / 300 +/- 15 dla tkaniny 100% bawełna.
- Splot: atłasowy 4/1 /2/
US-15
Jedynym znanym przypadkiem stosowania tej tkaniny jest mundur 124/MON, a dokładniej jego pierwsza wersja. Tkaninę zastąpiono tkaniną Dragon.
US-18
Tkanina US-18 pojawiła się w roku 1993 lub 1994.
Znane oznaczenia
1917 333 730 19 4 |
Parametry
- Skład: 63% bawełna, 37% elana (osnowa: 33% bawełna, 67% elana; wątek: 100% bawełna)
- Splot: atłasowy 4/1 /2/
- Masa powierzchniowa (g/m^2) dla tkaniny o szerokości 150cm: 295 +/- 15
- Przepuszczalność powietrza nie mniej niż (dm^3 / m^2 s): 40
US-21
Tkanina o splocie rip-stop, przeznaczona na mundury 124PI/MON i 124Z/MON. Brak jest jakiejś specyficznej reguły odnośnie stosowania obydwóch wcześniej wymienionych wariantów składu materiałowego.
Parametry
- Skład: 83% bawełna, 17% elana lub 85% bawełna, 15% elana
- Masa powierzchniowa (g/m^2) dla tkaniny: 195 +/- 5
- Przepuszczalność powietrza nie mniej niż ($dm^3 / m^2 s$): 30
- Wytrzymałość na rozdzieranie (daN) nie mniej niż: kierunek wzdłużny - 3,5, kierunek poprzeczny - 3
Dragon
Druga tkanina z której szyto mundury 124/MON do roku 2002, od roku 2002 używano tkaniny Snajper.
Znane oznaczenia
1917-113-731-26-1 |
Parametry
- Skład: 80% bawełna, 20% elana
Snajper
Tkanina o splocie rip-stop stosowana w ostatnich seriach umundurowania 124/MON. Snajper jest inną nazwą dla tkaniny US-21.
Frontiera 2
Parametry
- Skład: 50% poliester, 50% bawełna.
- Masa (powierzchniowa) (g/m^2): ok 250.
Frontiera 3
Splot płócienny.
Parametry
?
Frontiera 4
%tkaina używana na kombinezon ćwiczebny i 15/DWS
Splot skośny.
Parametry
- Skład: 50% poliester, 50% bawełna.
- Wytrzymałość na rozdzieranie (daN) nie mniej niż: kierunek wzdłużny - 3,5, kierunek poprzeczny - 3
- Masa (powierzchniowa) (g/m^2): 245 +/- 12.
Bibliografia
- Tymczasowe Warunki Techniczne dla tkaniny mundurowej bawełniano-poliamidowej, art. US 3/82 Pa 25 druk kol. oliwkowego; Łódź 1.05.1969
- Warunki Techniczne, Tkanina US 9/82 Pa - 25; rok 1976
- Warunki Techniczne, Tkanina drelichowa US 9/82 Pa25 i US 9/90 Pa25 STB
- Warunki Techniczne, Tkanina drelichowa - US 13
- Warunki Techniczne, Tkanina - US 3/82 Pa 25; Styczeń 1971
- Warunki Techniczne, Tkanina drelichowa - US 9/82 Pa 25; 30.10.1975
- Warunki Techniczne, Tkanina drelichowa - US 9/82 Pa 25 i US 9/90 Pa 25; 06.09.1982
- Przedmiotowe Warunki Techniczne, PWT 01-03:2006, Tkaniny bawełniane i bawełnopodobne, tkaniny na umundurowanie polowe i ubiory specjalne
- Adam Dubiel. Jak Wykuwa się mundur, Raport WTO 2008, nr 11, s. 64-67
- Mateusz Kurmanow. Nowe szaty GROM-u. Nowa Technika Wojskowa 2007, nr 11, s. 54-58